به این بهانه، پای سخنان دکتر کاظم معتمدنژاد - پیشروی علم ارتباطات ایران - نشستیم؛ او سال‌های بسیاری را با نام ارتباطات گذرانده است و دغدغه امروزش شکل‌گیری جامعه‌ای مبتنی بر معرفت و دانش یا بهتر بگوییم جامعه معرفتی است.
کاظم معتمدنژاد در گفت‌وگو با خبرنگار جامعه اطلاعاتی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) با بیان این که روز 27 اردیبهشت‌ماه، ده‌ها سال است به مناسبت روز تاسیس اتحادیه‌ی بین‌المللی تلگراف که از سال 1932 به نام اتحادیه‌ی بین‌المللی ارتباطات دور فعالیت می‌کند، به عنوان روز جهانی ارتباطات دور شناخته شده است، اظهار کرد: اما در حدود دو سال پیش در دومین مرحله‌ی اجلاس جهانی سران درباره‌ی جامعه‌ی اطلاعاتی، کشورهای حاضر در این کنفرانس تصمیم گرفتند نام این روز را تغییر دهند و به نام روز جهانی جامعه‌ی اطلاعاتی نام‌گذاری کنند.
او افزود: اجلاس جهانی سران درباره‌ی جامعه‌ی اطلاعاتی که در دو مرحله و در دو کشور مختلف برگزار شد، از جمله رویدادهای مهم عرصه‌ی اطلاعات، ارتباطات و دانش در چندین سال گذشته بود که شرکت کنندگان در این دو مرحله و صاحب‌نظران این حوزه به دست‌آورد‌ها و نتایج اسناد مصوب آن امیدوارند تا این نشست‌ها بتوانند راه‌های ورود تمام مردم جهان به یک جامعه‌ی اطلاعات محور را هموار کنند.
وی ادامه داد: در سال 1998 در کنفرانس نمایندگان عالی دولت‌های عضو اتحادیه‌ی بین‌المللی ارتباطات دور در (مینیاپلیس) آمریکا تصمیم گرفته شد که اجلاس جامعه‌ی اطلاعاتی در دو مرحله و با شرکت دولت‌ها، بخش خصوصی، جامعه مدنی و سازمان‌های بین‌المللی برگزار شود.
وی افزود: در میان کنفرانس‌های جهانی که پیش از این تشکیل شده بود، این اجلاس نخستین نمونه‌ای است که در طی دو مرحله برپا شده است. همچنین در اجلاسیه‌های عالی قبلی تنها نمایندگان دولت‌ها شرکت می‌کردند، اما در این اجلاس علاوه بر دو مرحله‌ای بودن، چهار گروه «نمایندگان دولت‌ها»، «بخش خصوصی»،«جامعه‌ی مدنی» و« سازمان‌های بین المللی»، حضور داشتند.
به عقیده وی در این دوره با توجه به نقش مهم تکنولوژی‌های نوین اطلاعات و ارتباطات و فرا رسیدن عصر اطلاعات این اجلاس از اهمیت فراوانی برخوردار بود.
او یادآور شد: نخستین مرحله‌ی اجلاس سران درباره‌ی جامعه‌ی اطلاعاتی که یکی از مهم‌ترین رویدادهای بین‌المللی سال‌های آغاز هزاره‌ی سوم و شروع قرن 21 میلادی به‌شمار می‌رود، با صدور یک اعلامیه‌ی اصول و یک برنامه‌ی عمل که در پایان نشست‌های سه روزه‌ی آن (10 تا 12 دسامبر 2003)، به تصویب رسید، بسیاری از هدف‌های آرمانی نظم نوین جهانی اطلاعات و ارتباطات را که در مباحثه‌های بین‌المللی پر سر و صدای اجلاس‌های کنفرانس عمومی یونسکو در دهه‌های 1970 و 1980 مورد مناقشه قرار داشتند، طرف توجه قرارداد و راه همکاری کشورهای توسعه یافته و توسعه نیافته برای پیشبرد گسترده فن‌آوری‌های نوین اطلاعات و ارتباطات و کاربرد هر چه بیش‌تر این فن‌آوری‌ها در جهت توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشورمان را هموار کرد.
معتمدنژاد ادامه داد: در این اجلاس 176 کشور جهان، با حضور 54 تن از روسای جمهور، نخست وزیران و 89 نفراز وزرا و همچنین عده‌ای از سفرا و نمایندگان سیاسی آن‌ها، شرکت داشتند. علاوه بر نمایندگان رسمی کشورها، برای اولین بار در این اجلاس بزرگ جهانی، نمایندگان تعدادی از مؤسسات بازرگانی خصوصی و نمایندگان تعداد زیادی از سازمان‌های غیردولتی وابسته به جامعه‌ی مدنی کشورها نیز حضور یافته بودند.
او افزود: مجموع اعضای هیأت‌های شرکت کننده در نشست‌های این کنفرانس عالی، حدود 12 هزار نفر،معرفی شده‌اند و در این مورد به ارقام بالاتر مانند 15 هزار نفر و حتی 20 هزار نفر هم اشاره گردیده است. علاوه بر آن‌ها، پنج هزار نفر نیز به عنوان کارکنان و همکاران اداری و اجرایی اجلاس جهانی یاد شده، در کنار 300 تن از مدیران و مسؤولان «اتحادیه‌ی بین‌المللی ارتباطات دور»، به برگزاری آن کمک می‌کردند.
وی ادامه داد: به موجب یکی از آخرین گزارش‌های یوشیو اوتسومی - دبیر کل پیشین اتحادیه‌ی بین‌المللی ارتباطات راه دور»، به برگزاری گردهمایی‌های مقدماتی و تدارکاتی «اجلاس جهانی سران درباره‌ی جامعه اطلاعاتی» بیش از هفت هزار صفحه متون مختلف، شامل گزارش‌ها، صورت جلسه‌ها و سندهای دیگر، تهیه و تدوین شده بودند و مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته بودند.
پیر علم نوین ارتباطات ایران عنوان کرد: در اجلاس تونس «46 نفر از روسای دولت‌ها و معاونان آن‌ها»،« 197 نفر از وزراء و معاونان آن‌ها» و در مجموع پنج هزار و 857 نفر شرکت کننده از 174 کشور از جمله اتحادیه اروپایی حضور داشتند.
این استاد ارتباطات به برنامه‌ها و رویدادهای جانبی اجلاس اشاره کرد و گفت: در مجموع 308 رویداد جانبی در قالب نشست‌ها و فعالیت‌های نمایشگاهی مختلف برگزار شد و علاوه بر آن نیز 33 کنفرانس مطبوعاتی با حضور بیش از 19 هزار شرکت کننده در روزهای 16 تا 18 نوامبر برپا شد.
وی خاطر نشان کرد: در طول اجلاس هشت جلسه‌ی عمومی با حضور نمایندگان دولت‌ها و بخش خصوصی جامعه‌ی مدنی و سازمان‌های بین‌المللی برگزار شد و در نهایت در آخرین جلسه، دو سند مهم شامل (تعهد تونس) و (دستور کار تونس برای جامعه اطلاعاتی) به تصویب رسید.
او خاطر نشان کرد: شکاف دیجیتال و نابرابری بین کشورهای پیشرفته و در حال توسعه از لحاظ ساختارهای ارتباطی، دسترسی به اطلاعات و استفاده از تکنولوژی نوین اطلاعات و ارتباطات برای کشورهای در حال توسعه از مهم‌ترین موضوعات مطرح شده در این اجلاس دو مرحله‌ای بود.
معتمدنژاد تصریح کرد: در دو سال اخیر پس از برگزاری اجلاس جامعه‌ی اطلاعاتی در ژنو برای تعقیب و اجرای موارد مندرج در اعلامیه‌ی اصول و برنامه‌ی عمل، دو سند دیگر با عنوان تعهد تونس و برنامه‌ی کار جامعه‌ی اطلاعاتی در اجلاس تونس به تصویب رسید و به این ترتیب این مصوبات چهار گانه هدف‌های مشترکی را دنبال می‌کنند که باید تحقق پیدا کند.
او با بیان اینکه به این که در یک سال و نیم گذشته با کمک دبیرخانه‌ی سازمان ملل متحد، شورای اقتصاد و اجتماعی این سازمان، یونسکو و اتحادیه‌ی بین‌المللی ارتباطات دور و برنامه‌ی ملل متحد برای توسعه، کوشش به عمل آمد تا کشورهای دنیا برای پی گیری مصوبات wsis ترغیب شوند و آن‌ها را به مرحله‌ی اجرا درآورند، گفت: به همین منظور یازده خط عمل مصوب در wsis مورد تاکید بیشتری قرار گرفته است.
این عضو هیات علمی دانشگاه تصریح کرد: برای دنبال کردن این خطوط عمل یازده گانه قرار شده است تا نهادهای بین‌المللی مانند دبیرخانه‌ی سازمان ملل متحد، شورای اقتصاد و اجتماعی سازمان ملل، یونسکو و اتحادیه‌ی بین‌المللی ارتباطات دور و برنامه‌ی ملل متحد برای توسعه، هماهنگی‌ها و کمک‌های لازم را انجام دهند، به همین جهت در طول ماه‌های اخیر جلساتی در پاریس و ژنو برای پیگیری اجرای خط عمل‌ها تشکیل شده است که بسیاری از کشورهای دنیا گزارش خود را در مورد پیاده کردن این خط عمل‌های یازده‌گانه ارایه کرده‌اند.
او افزود: در حال حاضر از 24 اردیبهشت تا چهار خرداد ماه جاری به مدت 11 روز برای دومین بار نمایندگان سازمان‌های هماهنگ کننده‌ی اجرای خط عمل یازده‌گانه در ژنو اجتماع کرده‌اند تا گزارش‌های کشورهای جهان را مورد بررسی قرار دهند تا بر اساس تجربیات مشترک بتوانند برای آینده در راه تحقق مصوبات ژنو و تونس گام بزرگ‌تری بردارند؛ چرا که انتظار می‌رود هر چه زودتر اقدامات جدی در این زمینه صورت گیرد.
پیر علم نوین ارتباطات ایران در پایان ابراز امیدواری کرد: اگرچه در بسیاری از زمینه‌ها مانند کاهش شکاف دیجیتال، کمک مالی به تحقق سیاست‌ها و برنامه‌های کاربرد تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات به کشورهای در حال توسعه، راهبری اینترنت توافق تازه‌ای صورت نگرفته، اما می‌توان امیدوار بود که با توجه به تصمیم قاطع سازمان ملل متحد به پیگیری موضوع تحقق هدف‌های مندرج در خط عمل‌های یازده‌گانه در سال آینده این کوشش‌ها ادامه داشته باشد. زیرا سازمان ملل متحد در تلاش است همه کشورهای جهان و در حال توسعه را تشویق و ترغیب کند تا برای پیشبرد هدف‌های مورد نظر و تحقق خط عمل‌های مذکور کوشش‌های بیشتری انجام دهد و امیدواریم کشور ما نیز در این میان گام اساسی در جهت حرکت به سوی جامعه‌ی اطلاعاتی بردارد.
